HZ. MUHAMMED’İN HAYATI BÖLÜM 5

(DİYANET KAYNAKLARINDAN ÖZET)

Ebû Eyyûb El-Ensârî

• Hicret sırasında Hz. Peygamber’i Medine’de evine misafir eden ve Türkiye’de “Eyüp Sultan” unvanıyla anılan sahâbî.
• Ebû Eyyûb “Mihmandâr-ı Nebî” unvanıyla anılır.
• Evi İslâmiyet’in öğretildiği bir mektep durumundaydı.
• Hazrec kabilesinin Neccâroğulları kolundandır. 
• Hicretten iki yıl kadar önce hanımı Ümmü Eyyûb ile birlikte Müslüman oldu ve ensardan İslâmiyet’i ilk kabul edenler arasında yer aldı. 
• Nübüvvetin 13. yılında yapılan İkinci Akabe Biatı’nda bulundu (622). 
• Hz. Peygamber’le birlikte Bedir, Uhud, Hendek, Hayber, Mekke’nin fethi ve Huneyn başta olmak üzere bütün gazvelere katıldı. 
• Vahiy kâtiplerindendir.
• Katıldığı seferlerin sonuncusu Müslümanların ilk İstanbul kuşatması oldu. 
• Kuşatma devam ederken hastalanarak 49 (669) yılında vefat etti. Ancak 50 (670), 52 (672) veya 55 (675) yıllarında öldüğü de ileri sürülmüştür.

YESRİB (MEDİNE)

• Peygamberimiz hayatının son 10 yılını burada geçirdi.
• Hicret edince şehrin adını değiştirdi ve TAYBE (güzel, hoş anlamında) koydu.
• Şehre MEDİNETÜ RESÛLİLLAH (Allah Resûlü’nün Şehri) da dendiği için şehrin kalıcı ismi MEDİNE oldu.
• Mekke’den sonra ikinci kutsal şehirdir.
• Peygamberimiz ve dört halife devrinde başkentti.
• Peygamber camii olan MESCİD-İ NEBEVî ve Peygamberimizin kabri olan RAVZA-İ MUTAHHARA (Temiz Bahçe) Medine’dedir.

Hicretten önce Medine’de:

• Parçalı bir toplum yapısı vardı.
• Yahudiler üç, Araplar iki kabile hâlinde yaşıyorlardı.
• Yahudi Kabileleri: Kaynukâ, Nadîr ve Kurayza.
• Arap Kabileleri: Hazrec ve Evs.
• Kabileler arası savaşlar eksik olmuyordu.
• Kan davaları toplum huzurunu bozuyordu.
• Yahudilik ve putperestlik yaygındı.

Hicretten sonra Medine’de:

• Peygamberimiz Medine’yi yeniden düzenledi.
• Kabileler arası barışı sağlayacak düzenlemeler yaptı.
• Medine Hicretten sonra farklı inançların barış içinde yaşadığı bir şehre dönüştü.

Mescid-i Nebevî

• Peygamberimizin Medine’de ilk yaptığı işlerden biri mescid inşa etmekti.
• Medine’ye girişinde devesinin ilk çöktüğü yeri mescid inşası için seçti.
• Arazi Sehl ve Süheyl isimli iki yetim kardeşindi.
• Onlar araziyi bağışlamak istediler.
• Peygamberimiz bunu kabul etmedi.
• Hz. Ebû Bekir 10 dinar ödedi ve mescid yapımına başlandı.
• Mescidin temeli ve alt kısmı taş, üst kısmı kerpiç malzeme ile yapıldı.
• Hurma ağaçları sütun olarak kullanıldı.
• Çatı, hurma dallarıyla ve yapraklarıyla kapatıldı.
• Yapımı yedi ay sürdü. İnşasında Peygamberimiz de çalıştı.
• Mescidin üç kapısı vardı ve kıble Kudüs’tü.
• Mescidin bitişiğinde Suffe adı verilen hurma dallarıyla örtülü bir gölgelik yapıldı.
• SUFFE, fakir, kimsesiz Müslümanlara ayrıldı.
• İlim öğrenmek isteyen sahabiler de burada barındı.
• Burada barınanlara EHL-İ SUFFE veya ASHÂB-I SUFFE denilmiştir.
• Mescidin bitişiğine bazı odalar yapıldı. Bu odalar Peygamberimiz ve ailesine ayrıldı.
• Odaların duvarları kerpiç, çatı hurma dalları ve yapraklarındandı.
• Beş vakit namaz ve Cuma namazları bu mescidde kılınıyordu.
• Müslümanların her türlü faaliyet merkezi bu mesciddi.
• Eğitim-Öğretim de burada yapılıyordu.
• Siyasî-askerî gelişmeler de burada konuşuluyor ve kararlar alınıyordu.
• Kabile heyetleri, elçiler ve misafirler burada ağırlanıyordu.
• Peygamberimiz nazil olan ayetleri burada tebliğ ediyordu.
• Burası Medine’nin sağlık, eğitim, adalet ve yönetim merkeziydi.

MUÂHÂT – ENSAR VE MUHACİR KARDEŞLİĞİ

• Mekkeli Müslümanlar Medine’ye hicret ederken her şeyi geride bırakmışlardı.
• Medine’de bazı zorluklar yaşadılar.
• Peygamberimiz Hicret edenlerle (muhacir), Medineliler (ensar: yardım edenler) arasında kardeşlik ilan etti.
• Her Mekkeli ile bir Medineli kardeş olmuştu. Buna MUÂHÂT adı verilmiştir.
• Peygamberimiz bu kardeşliği birtakım özellikleri dikkate alarak yapmıştı.
• Medineli Ensar ile kardeşi Mekkeli Muhacir birlikte çalışacak ve ortak kazanacaklardı.
• Medineliler evlerini, yiyeceklerini ve tüm varlıklarını kardeşleriyle paylaştılar.

ENFÂL SURESİ – 74 ve 75. AYET:

“İman edip hicret edenler, Allah yolunda cihat edenlerle onlara kucak açıp yardım eden Ensar var ya işte gerçek müminler bunlardır. Onlar için mağfiret ve bol rızık vardır.”

• Peygamberimiz Medine’de EVS VE HAZREC arasında 120 yıllık savaşı da kardeşliğe dönüştürmüştü.
• Peygamberimiz Müslümanlar arasında selamın yayılmasını, fakirin gözetilmesini, akraba ziyaretini ve gece namazı kılınmasını istemiş, bunları yapanları CENNET’le müjdelemiştir.

MEDİNE SÖZLEŞMESİ

• Medine’de Müslümanların yanı sıra; Yahudi ve Müslüman olmayan Araplar vardı.
• Peygamberimiz önce Müslümanlar arasında birliği sağladı.
• Sonra da bütün etnik ve inanç gruplarını kapsayan MEDİNE SÖZLEŞMESİ ile barışçı, dayanışmacı ve idari bir yapılanma başlattı.
• Medine bir şehir devleti olarak Peygamberimiz önderliğinde kurulmuş oldu.
• Bu sözleşme ile Müslümanların dinî, siyasî ve sosyal açıdan varlığı kabul edildi.
• Bazı yazarlar bu sözleşme için “Yeryüzünün İlk Yazılı Devlet Anayasası” demektedir.
• Sözleşme toplumdaki barış ve düzen açısından çok önemliydi.
• Herkesin inanç, hak ve özgürlüklerini belirten temel bir anlaşmaydı.
• Yaklaşık 50 maddeden oluşuyordu.
• Medine Anayasası, Medine Vesikası, Medine Belgesi gibi isimlerle de anılır.
• Medine’ye saldırı olması durumda Yahudi ve Müslümanlar birlikte savunacaktı.
• Anlaşma ile şehirdeki ihtilaflarda adaletin yegâne kaynağının Allah olduğu kabul ediliyordu.
• Medine’nin bir şehir devleti olarak kurulması da onaylandı.
• Hz. Muhammed ise anlaşmazlıklarda yüksek hakemdi.
• Peygamber efendimiz kurulan şehir devletinin başkanı olmuştu.
• Zaman içinde Yahudiler ara sıra şartları ihlal ettiler. Peygamberimiz de her defasında onları uyardı.

KIBLENİN DEĞİŞMESİ

• Hicretten sonra Müslümanları 16-17 ay kadar namazlarını Kudüs’e doğru kıldılar.
• Hz. Peygamber Kâbe’nin kıble olmasını istiyordu.
• Bir gün Benî Selime Mescidi’nde Peygamberimiz öğle veya ikindi namazı kıldığı sırada Allah’tan vahiy geldi ve kıble değişti.
• Namazın ilk iki rekatı Kudüs’e, son iki rekatı Mekke’ye doğru yönelerek kılınmış oldu.
• Bu sebeple o mescide MESCİD-İ KIBLETEYN (İki kıbleli mescid) adı verildi.

“Biz senin, yüzünü göğe doğru çevirdiğini elbette görüyoruz. İşte şimdi kesin olarak seni memnun olacağın kıbleye döndürüyoruz. Artık yüzünü Mescid-i Harâm tarafına çevir; nerede olursanız olun yüzünüzü o yöne çevirin. Kuşku yok ki kendilerine kitap verilenler bunun rablerinden gelmiş bir gerçek olduğunu elbette bilirler. Allah, onların yaptıklarından habersiz değildir.”(BAKARA SURESİ / 144.)

• Bu değişiklikle Yahudiler ve müşrikler tenkit ve alaya başladılar.
• Münafıklar ve müşrikler de Müslümanları sözlerle tereddüde düşürmeye çalıştılar.
• Kur’an-ı Kerim bu dedikodu ve alay sahiplerini SÜFEHÂ (dar kafalı, beyinsiz) olarak nitelemiştir.

NAMAZ VE EZAN

• Beş vakit namaz Hicretten önce Mi’râc Gecesi’nde farz kılındı.
• Cuma Namazı Hicret sırasında farz kılındı.
• Hicretin ikinci yılında Ramazan orucu farz kılındı.
• Aynı yılın Ramazan Bayramından önce fıtır sadakası ile ilgili hükümler açıklandı.
• Şevval ayının girmesiyle Peygamberimiz bayram namazı kıldırdı.
• Zilhicce aynının onuncu günü de Kurban Bayramı namazı kılındı.
• Namaz Mekke döneminde farz kılındığı halde Hz. Peygamber’in Medine’ye gidişine kadar namaz vakitlerini bildirmek için bir yol düşünülmemişti.
• Bir süre namaz vakitlerinde sokaklarda “es-salâh es-salâh” (namaza namaza!) diye çağrıda bulunulduysa da bu yeterli olmuyordu. 
• Bunun için çeşitli tekliflerde bulunulduysa da nâkūs Hıristiyanların, boru Yahudilerin, ateş Mecûsîlerin âdeti olduğu için Resûlullah tarafından kabul edilmedi.
• Ancak bu sırada ashaptan Abdullah b. Zeyd b. Sa‘lebe’ye rüyada ezan öğretilmiş, Abdullah da ertesi gün Hz. Peygamber’e gelerek durumu haber vermişti.
• Bunun üzerine Peygamberimiz Bilâl-i Habeşî’ye ezan cümlelerini öğretti.
• Bu arada Hz. Ömer Resûlullah’a gelip aynı rüyayı kendisinin de gördüğünü, ancak Abdullah b. Zeyd’in daha erken davrandığını bildirmiştir.
• Bilâl-i Habeşî, Neccâroğullarından bir kadına ait yüksek bir evin üstüne çıkıp ilk olarak sabah ezanını okudu
• Daha sonra Mescid-i Nebevî’nin arka tarafına ezan okumak için özel bir yer yapıldı.

EZAN:

“Allāhü ekber” (Allah en büyüktür – dört defa)

“Eşhedü en lâ ilâhe illallah” (Allah’tan başka ilah olmadığına şehâdet ederim – iki defa)

“Eşhedü enne Muhammeden resûlullah” (Muhammed’in Allah’ın elçisi olduğuna şehâdet ederim – iki defa)

“Hayye ale’s-salâh” (haydi namaza – iki defa)

“Hayye ale’l-felâh” (haydi kurtuluşa – iki defa)

“Allāhü ekber” (Allah en büyüktür – iki defa)

“Lâ ilâhe illallah” (Allah’tan başka ilah yoktur)

Sabah ezanında, “Hayye ale’l-felâh”tan sonra iki defa, “es-Salâtü hayrün mine’n-nevm” (namaz uykudan hayırlıdır) sözü tekrarlanır ki buna “tesvîb” denilir.

• Peygamberimiz Medine sınırlarını belirleyerek burayı harem bölge ilan etti.
• Mekke gibi Medine haremi de can ve mal güvenliği bakımından dokunulmazdı.
• Burada kan dökmek yasaktı.
• Böylece Mekke ve Medine’ye HAREMEYN (iki harem bölgesi) denildi.
• Peygamberimiz Medine Pazar yerini belirledi ve Müslümanlar rahatça alışveriş yaptılar.
• Mezarlık için de Mescid-i Nebevî’ye yakın CENNETÜ’L-BAKî denilen yer belirlendi.

ÖNEMLİ NOT: Burada yazılanlar şahsi kanaat ve kulaktan dolma bilgiler değildir. Kitaplardan çıkartılan özetlerdir.

KAYNAK:

HZ. MUHAMMED’İN HAYATI, PROF. DR. CASİM AVCI – MEVLANA İDRİS, DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI YAYINLARI;

TÜRKİYE DİYANET VAKFI İSLAM ANSİKLOPEDİSİ.